Aangesloten op het Landelijk Schakelpunt? De Gebruiksovereenkomst volstaat. Er is géén verwerkersovereenkomst met VZVZ nodig.

VZVZ is verantwoordelijk voor de elektronische uitwisseling van medische gegevens via het Landelijk Schakelpunt. Dat maakt VZVZ voor de wet de Verantwoordelijke voor de gegevensverwerking. VZVZ is dus geen Verwerker van gegevens. Daarom hoeft u als zorgverlener geen Verwerkersovereenkomst met VZVZ te sluiten.

Het is van groot belang, dat de elektronische uitwisseling van gegevens zorgvuldig gebeurt. Daar zorgen de nodige (technische en organisatorische) maatregelen voor. Dit ligt vast in de Gebruiksovereenkomst die u met VZVZ heeft. De Gebruiksovereenkomst voldoet aan de AVG. De laatste versie vindt u ook op onze website.

Jaarlijks wordt voor de zorginfrastructuur van het Landelijk Schakelpunt een 'werkplan' opgesteld. Hierin staat beschreven welke (delen van) zorgtoepassingen binnen het netwerk operationeel zullen zijn of worden gemaakt.

Zowel de gebruikers van het LSP als de gebruikersverenigingen/ klantvertegenwoordiging kunnen wensen hebben voor aanpassingen in de LSP-keten. Wijzigingen in de bedrijfsvoering, het zorgveld of wet- en regelgeving vragen hierom.

Het is belangrijk dat wijzigingen op een beheersbare wijze worden doorgevoerd en dat alle betrokken partijen op de hoogte zijn van voor hen relevante wijzigingen.

Via het Landelijk Schakelpunt delen huisartsen en apotheken medische gegevens met andere zorgverleners. Hiervoor hebben de huisarts en de apotheek wel de uitdrukkelijke toestemming van de patiënt nodig.

1) Met toestemming van de patiënt kan de huisarts de Professionele Samenvatting (PS) van het huisartsdossier delen. In de PS staan:

• De episodelijst (alle open episodes);
• De journaallijst van de laatste vier maanden of de laatste vijf consulten;
• De voorgeschreven medicatie in de laatste vier maanden;
• Metingen en uitslagen binnen de periode van de opgeleverde journaallijst;
• Informatie over allergieën, geneesmiddelintoleranties en contra-indicaties;
• Actuele overdrachtsgegevens.

De PS van het huisartsdossier is via het Landelijk Schakelpunt alleen te raadplegen door (waarnemend) huisartsen, bijvoorbeeld op de huisartsenpost. Zij mogen deze gegevens alleen inzien als dat nodig is voor de behandeling.

2) Met toestemming van de patiënt kan de apotheek het overzicht van verstrekte medicatie (het medicatiedossier) delen. Hierin staan:

• Alle aan de patiënt verstrekte medicatie;
• Informatie over allergieën, geneesmiddelintoleranties en contra-indicaties.

Het medicatie-overzicht is via het Landelijk Schakelpunt alleen te raadplegen door (waarnemend) huisartsen, bijvoorbeeld op de huisartsenpost, (poli)apotheken en artsen in ziekenhuizen en andere instellingen. Ook zij mogen deze gegevens alleen inzien als dat nodig is voor de behandeling.

Via het Landelijk Schakelpunt worden medische gegevens uit het patiëntendossier bij de huisarts en de apotheek uitgewisseld. Om deze gegevens te kunnen delen met andere zorgverleners hebben de huisarts en de apotheek wel de uitdrukkelijke toestemming van de patiënt nodig.

1) Met toestemming van de patiënt kan de huisarts de Professionele Samenvatting (PS) van het huisartsdossier delen. In de PS staan:

• De episodelijst (alle open episodes);
• De journaallijst van de laatste vier maanden of de laatste vijf consulten;
• De voorgeschreven medicatie in de laatste vier maanden;
• Metingen en uitslagen binnen de periode van de opgeleverde journaallijst;
• Informatie over allergieën, geneesmiddelintoleranties en contra-indicaties;
• Actuele overdrachtsgegevens.

De PS van het huisartsdossier is via het Landelijk Schakelpunt alleen te raadplegen door (waarnemend) huisartsen, bijvoorbeeld op de huisartsenpost. Zij mogen deze gegevens alleen inzien als dat nodig is voor de behandeling.

2) Met toestemming van de patiënt kan de apotheek het overzicht van verstrekte medicatie (het medicatiedossier) delen. Hierin staan:

• Alle aan de patiënt verstrekte medicatie;
• Informatie over allergieën, geneesmiddelintoleranties en contra-indicaties.

Het medicatie-overzicht is via het Landelijk Schakelpunt alleen te raadplegen door (waarnemend) huisartsen, bijvoorbeeld op de huisartsenpost, (poli)apotheken en artsen in ziekenhuizen en andere instellingen. Ook zij mogen deze gegevens alleen inzien als dat nodig is voor de behandeling.

Zorgverzekeraars Nederland (ZN), de koepelorganisaties van zorgaanbieders en VZVZ hebben afspraken gemaakt over de financiering van het Landelijk Schakelpunt. Deze afspraken gaan over het onderhoud aan en de doorontwikkeling van het Landelijk Schakelpunt en over de kosten die nodig zijn om zorgverleners te ondersteunen bij het aansluiten op het Landelijk Schakelpunt. ZN voorziet in de jaarlijkse kosten die gemoeid zijn met de werkzaamheden van VZVZ. Daarnaast heeft ZN afspraken gemaakt met de koepelorganisaties van zorgaanbieders over tegemoetkomingen in de praktijkkosten die zij maken voor het gebruik van het Landelijk Schakelpunt.

Zorgverzekeraars hebben en willen geen toegang tot het Landelijk Schakelpunt. Zij kunnen dus geen (medische) gegevens inzien. Zorgverzekeraars stimuleren aansluiting van zorgverleners op het Landelijk Schakelpunt voor de kwaliteit van zorg, maar dwingen dat niet af via contractuele verplichtingen.

Nee, alleen zorgverleners die in Nederland zijn gevestigd, kunnen aansluiten op het Landelijk Schakelpunt. Zorgverleners in het buitenland kunnen dan ook geen medische gegevens raadplegen via het Landelijk Schakelpunt.

Nee, deelname aan het Landelijk Schakelpunt is vrijwillig. Zowel zorgverleners als patiënten kunnen niet worden gedwongen om mee te doen.

Nee, zorgverzekeraars en bedrijfsartsen hebben geen toegang tot het Landelijk Schakelpunt. Zij kunnen hun systemen niet aansluiten op het Landelijk Schakelpunt en beschikken ook niet over een UZI-pas die nodig is om toegang te krijgen.

VZVZ is verantwoordelijk voor de gegevensverwerking via het Landelijk Schakelpunt. Ook is VZVZ verantwoordelijk voor het beheer en de doorontwikkeling van het Landelijk Schakelpunt.

De zorgverlener is verantwoordelijk voor de inhoud van het medisch dossier van zijn patiënten. Hij is ook verantwoordelijk voor het delen van deze gegevens met andere zorgverleners via het Landelijk Schakelpunt. Voorafgaand aan het delen van patiëntgegevens informeert hij de patiënt over het Landelijk Schakelpunt en vraagt hij de patiënt hiervoor om toestemming.

Het Landelijk Schakelpunt (LSP) is een beveiligd netwerk waarop zorgverleners kunnen aansluiten om medische gegevens van hun patiënten te delen met elkaar. Via het Landelijk Schakelpunt zijn gedeelde medische gegevens direct beschikbaar, 24 uur per dag, 7 dagen per week.

Huisartsen kunnen de Professionele Samenvatting van het patiëntendossier delen met waarnemend huisartsen, bijvoorbeeld op de huisartsenpost. Apothekers kunnen het medicatiedossier delen met huisartsen, andere apothekers en artsen in ziekenhuizen en andere instellingen. Dit kan alleen met uitdrukkelijke toestemming van de patiënt.

Gedeelde medische gegevens blijven bij de bron: het informatiesysteem van de huisarts en apotheker. Deze gegevens worden niet opgeslagen in het netwerk van het Landelijk Schakelpunt. Het Landelijk Schakelpunt bevat alleen een verwijsindex met burgerservicenummers (BSN's) van patiënten die toestemming hebben gegeven om hun gegevens te delen.

Nee, in het Landelijk Schakelpunt worden geen medische gegevens opgeslagen. Het is geen database. Medische gegevens blijven altijd opgeslagen bij de bron: het informatiesysteem van de huisarts en apotheker. Als een patiënt zijn huisarts en apotheker toestemming geeft om zijn medische gegevens te delen via het Landelijk Schakelpunt, melden deze zorgverleners alleen het burgerservicenummer (BSN) van de patiënt aan bij het Landelijk Schakelpunt. Via dit BSN kunnen andere zorgverleners zoeken naar gedeelde medische gegevens van de patiënt.

Wel registreert de 'logging' van het Landelijk Schakelpunt welke zorgverlener op welk moment welke medische gegevens van de patiënt heeft opgevraagd. De patiënt kan dit zien in zijn 'overzicht Uitwisselingen' op Volgjezorg.nl. Hij kan dus altijd controleren of zijn medische gegevens rechtmatig zijn ingezien, want dit mag alleen als het nodig is voor zijn behandeling.

Voor het verwerken van persoonsgegevens is uitdrukkelijke toestemming vereist van de persoon op wie die gegevens betrekking hebben (de ‘betrokkene’). Dit is wettelijk geregeld in de AVG. In aanvulling daarop stelt de WGBO nadere eisen aan het verwerken van medische gegevens, waaronder het delen (uitwisselen) van die gegevens met anderen.

Wanneer medische gegevens gedeeld worden (met andere zorgaanbieders) via een elektronisch uitwisselingssysteem, dan is daarvoor separaat uitdrukkelijke toestemming van de patiënt vereist. Het Landelijk Schakelpunt is een elektronisch uitwisselingssysteem.

Deze eis is per 1 juli 2017 verankerd in de 'Wet aanvullende bepalingen verwerking persoonsgegevens in de zorg' (Wabvz). Daarin is expliciet opgenomen dat de zorgaanbieder de uitdrukkelijke toestemming van de patiënt moet verkrijgen voor het uitwisselen van gegevens via een elektronisch uitwisselingssysteem. Ook is daarin vastgelegd dat de patiënt daarbij informatie moet worden verstrekt over zijn rechten bij elektronische gegevensuitwisseling, over de wijze waarop hij zijn rechten kan uitoefenen en over de werking van het elektronisch uitwisselingssysteem.

VZVZ heeft voor het verkrijgen van toestemming voor uitwisseling van gegevens via het LSP foldermateriaal en toestemmingsformulieren beschikbaar (https://www.vzvz.nl/zoeken/voorlichtingsmateriaal). Zorgverleners kunnen die kosteloos aanvragen.

Dit hangt af van de leeftijd van de kinderen:

• Voor kinderen tot 12 jaar geeft de ouder of voogd toestemming.
• Voor kinderen van 12 tot 16 jaar moet zowel de ouder/voogd als het kind zelf toestemming geven. Geeft de ouder/voogd wel toestemming maar het kind niet, of geeft het kind wel toestemming maar de ouder/voogd niet? Dan geldt dit als géén toestemming.
• Kinderen vanaf 16 jaar geven zelf toestemming.

Deelname aan gegevensuitwisseling via het Landelijk Schakelpunt is vrijwillig, voor zowel zorgverleners als patiënten. Als een patiënt geen toestemming geeft, dan verandert er voor hem niks. Zijn medische gegevens zijn dan nog steeds niet beschikbaar voor zijn andere zorgverleners via het Landelijk Schakelpunt. De zorgverlener kan de patiënt wel wijzen op de gevolgen die deze beslissing kan hebben. Maar de zorgverlener mag op basis van de beslissing van de patiënt geen zorg weigeren. Als de patiënt expliciet 'NEE' zegt of invult op het toestemmingsformulier als antwoord op de toestemmingsvraag, dan legt de zorgverlener dat samen met de datum vast in zijn informatiesysteem en/of voegt hij deze verklaring toe aan het dossier.

Ja, de wet is van toepassing op alle vergelijkbare systemen. De koepelorganisaties KNMP, LHV en InEen zijn van mening dat het er niet om gaat de grenzen van de wet op te zoeken in wat wel en niet mag en moet. Maatschappelijk en politiek gezien vinden zij het nodig dat de patiënt wordt gevraagd of relevante gegevens mogen worden gedeeld met andere zorgverleners die een behandelrelatie met de patiënt hebben of krijgen. Met het voorlichtingsmateriaal van VZVZ vraagt u alleen toestemming voor de uitwisseling van medische gegevens via het Landelijk Schakelpunt.

De patiënt heeft het recht om bepaalde gegevens af te schermen voor uitwisseling via het Landelijk Schakelpunt. Die gegevens zijn dan niet beschikbaar voor inzage door andere zorgverleners. Het afschermen van gegevens kan wel risico's met zich meebrengen. Andere zorgverleners kunnen de afgeschermde gegevens namelijk niet zien, ook niet in noodsituaties. Ook is niet zichtbaar voor de opvragende zorgverlener dat er gegevens zijn afgeschermd. U kunt uw patiënt informeren over deze risico's. Bespreek dit goed.

Als de apotheek wordt overgenomen door een andere apotheker, neemt die over het algemeen ook de medicatiedossiers van de patiënten over. In die dossiers is de toestemming van de patiënten vastgelegd. Bovendien wijzigen de gegevens, die met toestemming van de patiënt al werden gedeeld via het Landelijk Schakelpunt, niet door de overname.

Daarom mag worden verondersteld dat de toestemmingen bij een overname meeverhuizen naar de rechtsopvolger. Maar dit mag geen onwenselijke of onredelijke gevolgen hebben voor de betrokken patiënten. Daarom moeten zij vooraf geïnformeerd worden over de overname en bezwaar kunnen maken tegen de continuering van hun eerder gegeven toestemming. Voor meer informatie kunnen apothekers contact opnemen met de KNMP.

Een patiënt kan bij iedere apotheek voorgeschreven medicatie ophalen. Daardoor kan hij bij meerdere apotheken een dossier hebben. Het is alleen mogelijk om via het Landelijk Schakelpunt een zo compleet mogelijk medicatie-overzicht van patiënten te verkrijgen, als de patiënt bij iedere apotheek waar hij komt toestemming geeft om zijn medicatiegegevens te delen. Daarom is het belangrijk dat u iedereen die aan de balie komt om toestemming vraagt, ook passanten.

Het Landelijk Schakelpunt is een beveiligd netwerk waarover gegevens kunnen worden uitgewisseld. Op het Landelijk Schakelpunt zelf worden, behalve het burgerservicenummer (BSN) van de patiënt, geen (medische) gegevens opgeslagen. Het Landelijk Schakelpunt en de systemen van deelnemende zorgverleners voldoen aan strenge beveiligings- en toegangseisen. Voordat zorgverleners hun systemen op het Landelijk Schakelpunt kunnen aansluiten, worden deze streng gecontroleerd. Ook krijgen zij alleen toegang tot het Landelijk Schakelpunt met een UZI-pas en persoonlijke pincode.

Gegevens kunnen alleen met de toestemming van de patiënt worden gedeeld. En het is alleen toegestaan om gegevens te raadplegen als dit nodig is voor de behandeling van de patiënt.

Het Landelijk Schakelpunt kan alleen worden bevraagd met een UZI-pas en persoonlijke pincode. Alle raadplegingen door zorgverleners, maar niet de medische inhoud, worden vastgelegd in de zogenoemde 'logging'. Zo is altijd te controleren of zorgverleners rechtmatig gegevens hebben opgevraagd.

De patiënt ziet in zijn 'overzicht Uitwisselingen' wie welk soort gegevens van hem heeft opgevraagd en wanneer. Als een zorgverlener daartoe niet gerechtigd blijkt te zijn, is het aan de toezichthouders, de Autoriteit Persoonsgegevens en de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ), om daartegen op te treden.

Op het Landelijk Schakelpunt en alle acties die hierop plaatsvinden, is nauwlettend toezicht. Zo wordt voortdurend in de gaten gehouden of er geen sprake is van onbevoegd, verkeerd of afwijkend gebruik, waarbij sprake zou kunnen zijn van misbruik. Alle raadplegingen door zorgverleners, niet de medische inhoud van de gegevens, worden vastgelegd in de zogenoemde 'logging'. Zo is altijd te controleren of zorgverleners rechtmatig gegevens hebben opgevraagd. Als zij daartoe niet gerechtigd blijken te zijn, is het aan de toezichthouders de Autoriteit Persoonsgegevens en de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) om daartegen op te treden.

UZI staat voor Unieke Zorgverlener Identificatie. UZI-middelen worden uitgegeven door het UZI-register, onderdeel van het CIBG. Om met het Landelijk Schakelpunt te kunnen werken heeft een zorgverlener de volgende UZI-middelen nodig:

• Een UZI-pas: deze pas (met persoonlijke pincode) bevat de elektronische identiteit van de zorgverlener en zijn rol in het zorgproces. Er zijn twee soorten UZI-passen die toegang hebben tot het Landelijk Schakelpunt: de UZI-zorgverlenerpas en de UZI-medewerkerpas op naam. De derde pas, de UZI-medewerkerpas niet op naam, heeft geen toegang tot het Landelijk Schakelpunt.
• Een UZI-servercertificaat: dit certificaat bevat de elektronische identiteit van het informatiesysteem of de applicatie.

Een zorgverlener heeft alleen toegang tot het Landelijk Schakelpunt met een UZI-zorgverlenerpas. De zorgverlener kan bepaalde werkzaamheden delegeren aan een assistent of een arts in opleiding. De zorgverlener kan deze medewerker dan tijdelijk mandateren om onder zijn verantwoordelijkheid gegevens te raadplegen via het Landelijk Schakelpunt. De zorgverlener registreert dit mandaat in zijn zorginformatiesysteem. De gemandateerde medewerker heeft met een UZI-medewerkerpas op naam toegang tot het Landelijk Schakelpunt.

Nee, zorgaanbieders die medische gegevens van patiënten uitwisselen via het Landelijk Schakelpunt verdienen hier geen geld aan. Alleen huisartsenpraktijken en apotheken ontvangen een beperkte bijdrage voor het vragen en verwerken van de toestemming van patiënten (opt-in). Per patiënt krijgen zij enkele dubbeltjes voor het informeren over het Landelijk Schakelpunt, het verwerken van de toestemming in hun informatiesysteem en het aanmelden van het dossier bij het Landelijk Schakelpunt.

Zorgaanbieders betalen niets aan VZVZ voor het aansluiten op en gebruiken van het Landelijk Schakelpunt. Wel kan hun ICT-dienstverlener kosten in rekening brengen voor geleverde diensten die hiermee verband houden.

Een uitzondering geldt voor JGZ-organisaties. Zij betalen per aangesloten Applicatie-ID een jaarlijks geïndexeerd bedrag. 

Een UZI-servercertificaat is 3 jaar geldig. U ontvangt ruim voor het verlopen van uw certificaat een vernieuwingsbrief van het UZI-register. Is uw UZI-servercertificaat onverhoopt toch verlopen? Neem dan contact op met uw GBZ-beheerder of het UZI-register. Komt u er niet uit? Dan kunt u ook contact opnemen met uw regio-adviseur.

VGU staat voor Vereenvoudigd Gebruik UZI-pas. Wanneer u in uw organisatie gebruik maakt van VGU dan heeft u minder UZI-passen nodig. In het zorgproces kunt u hierdoor patiëntgegevens opvragen via het LSP zonder inzet van de UZI-pas. Dat scheelt u kostbare tijd. Wilt u in uw organisatie aan de slag met VGU? Klik dan hier.